زنبورداری در ایران تاریخچه و سابقه دیرینه داشته و یکی از حرفه‌های اصیل و قدیمی ایرانی‌ها است. دشنه مفرغی منقش به شکل زنبور عسل و متعلق به هشتصد سال قبل از میلاد که در لرستان به دست آمده و اکنون در موزه شهر بروکسل نگهداری می‌شود، معرف قدمت آشنایی ایرانی‌ها با این حشره مفید است.

با جستجوی کلمه عسل و احتمالاً زنبور عسل در اشعار به خصوص شعرهای بسیار قدیمی می‌توان از وجود قدمت زنبور عسل در کشور بیشتر مطلع گردیم. چون اگر کلمه عسل در ادبیات ایران پیدا می‌شود خود به خود دلیل بر این است که زنبورداری هم در زمان نوشتن آن متون وجود داشته و هرچه این ادبیات قدیمی‌تر باشد نشان دهنده قدمت زنبور عسل در کشورمان خواهد بود.

به عقیده اهالی خوانسار زنبورداری در آن منطقه حداقل سابقه ۴۰۰ ساله دارد. خیلی از زنبورداران این منطقه چند نسل از اجدادشان را که شغلشان زنبورداری بوده می‌شناسند یا با نام آنها آشنائی دارند. قسمت اعظم عسل خوانسار از گل گز تامین می‌گردد که خوشبوترین و خوشمزه‌ترین عسل است.

جمع آوری شهد توسط زنبور عسل

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به وضع زنبورداری در ایران همانطوری که امروز شاهد آن هستم توجه چندانی نشده است، ولی بعد از انقلاب به صورت یک صنعت کشاورزی و اشتغال‌زا در آمده است. افزایش تعداد کلنی‌ها، تبدیل کندوهای بومی به مدرن و افزایش سقف تولید عسل در چند ساله اخیر تحولات عظیمی در این صنعت به وجود آورده به طوری که زمینه صادرات عسل را فراهم کرده است.

ایران قبل از سال ۱۳۵۷ جزء کشورهای وارد کننده عسل بوده و این هم یکی از برکات و ثمره تلاش و زحمات شبانه‌روزی زنبورداران عزیز کشورمان است که با حداقل امکانات حداکثر تولید را به بازار فروش عرضه کرده و ایران را از وابستگی به این محصول غذایی و حیات بخش نجات داده‌اند.

توسعه این صنعت حمایت همه جانبه مسئولین ذیربط را می‌طلبد. اگر امکانات لازم در حد معقول برای زنبورداران کشور فراهم گردد نه تنها باعث ترویج زنبورداری گشته بلکه عده زیادی از جوانان کشور هم جذب بازار کار خواهند شد و دیری نخواهد گذشت که عسل تولیدی ایران که از نظر کیفیت بالا و با مشابه خارجی خود قابل رقابت است، نام خود را در بازار جهانی عسل باز خواهد نمود.

مرتضی علی آقایی نراقی